W roku 1979 powołano do życia Towarzystwo Przyjaciół Markowej. Nadrzędną ideą działalności Stowarzyszenia stało się dokumentowanie przeszłości rodzinnej wsi, a cel postanowiono zrealizować przez zachowanie dla potomnych tradycyjnej zagrody chłopskiej. Do realizacji tego przedsięwzięcia posłużyły metody sprawdzone przy konstruowaniu dużych polskich muzeów skansenowskich.
Towarzystwo stało się posiadaczem jedynego w skali kraju tak dużego, społecznego skansenu - Muzeum powstało czynem Markowian. Chałupy i budynki gospodarcze są w przewadze urządzone w sposób nawiązujący do tradycji z początku XX wieku. Niektóre pomieszczenia spełniają z konieczności funkcje wystawiennicze. Działania te wynikają z dobrze pojętych chęci jak najpełniejszego przedstawienia bogactwa markowskiej, tradycyjnej kultury materialnej z uwzględnieniem aspektów życia codziennego i świątecznego. Jak mało gdzie, historyczne obiekty przez ich codzienne użytkowanie nabierają wyjątkowych cech autentyczności. Markowski skansen to muzeum wsi uwzględniające zabudowę i układ przestrzenny charakterystyczny dla tego terenu i tego typu osadnictwa w rejonie łańcucko - przeworskim . Prezentowane obiekty w sposób wierny odtwarzają układ zagrody kmiecej znamienny dla tej grupy społecznej na terenie Markowej. Ograniczona powierzchnia ekspozycyjna sprawiła, że usytuowanie budynków biedniackich z konieczności nastąpiło w bezpośredniej bliskości zabudowań kmiecych. W ogólnej ocenie zwiedzającego, najważniejszym jest jednak fakt zlokalizowania w obrębie Muzeum zagród reprezentujących dwie skrajne grupy społeczne: bogaczy i biedaków.
|